Tytuł: Mały ZUS czy Duży ZUS? Sprawdź, co wybrać i jak nie przepłacić
Data publikacji: 26.09.2025
Data ostatniej aktualizacji: 26.09.2025
Autor: Michał Lisowski
Prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce zawsze wiąże się z obowiązkiem płacenia składek na ubezpieczenia społeczne. To właśnie ZUS jest jednym z pierwszych wyzwań, z jakimi spotyka się każdy przedsiębiorca – zarówno początkujący, jak i ten z wieloletnim doświadczeniem. Wybór między Małym ZUS-em a Dużym ZUS-em wpływa bezpośrednio na Twoje finanse, możliwości rozwoju firmy i stabilność biznesu.
W tym artykule:
- wyjaśniamy, czym różni się Mały ZUS od Dużego ZUS,
- sprawdzamy, kto może skorzystać z ulg i na jakich zasadach,
- przedstawiamy zalety i wady poszczególnych rozwiązań,
- pokazujemy, jak policzyć składki i przygotować się do zmian,
- podpowiadamy, jak zoptymalizować koszty prowadzenia działalności.
Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej…
Spis treści
- Czym jest Duży ZUS?
- Czym jest Mały ZUS?
- Różnice między Małym a Dużym ZUS-em
- Mały ZUS Plus – dodatkowa opcja dla przedsiębiorców
- Kto może skorzystać z Małego ZUS-u, a kto musi płacić Duży?
- Jakie są wady i zalety Małego ZUS-u?
- Jakie są wady i zalety Dużego ZUS-u?
- Porównanie kosztów – przykłady wyliczeń
- Jak przygotować się do przejścia z Małego na Duży ZUS?
- Podsumowanie – jaką decyzję powinien podjąć przedsiębiorca?
Czym jest Duży ZUS?
Duży ZUS to standardowe składki, które przedsiębiorca opłaca po zakończeniu okresu ulgowego. Ich wysokość nie jest uzależniona od realnych przychodów czy dochodów, lecz od zadeklarowanej podstawy wymiaru – minimalnie 60% przeciętnego wynagrodzenia w Polsce.
Dla wielu przedsiębiorców jest to spore obciążenie, ponieważ składki są stałe, niezależnie od tego, czy firma zarobiła dużo, czy poniosła straty. Wysokość Dużego ZUS-u rośnie praktycznie co roku, wraz ze wzrostem średniego wynagrodzenia.
Czym jest Mały ZUS?
Mały ZUS to forma preferencyjnych składek dostępna dla początkujących przedsiębiorców. Umożliwia znaczące obniżenie kosztów w pierwszych miesiącach prowadzenia działalności. Dzięki temu nowi przedsiębiorcy mogą „rozkręcić” biznes, nie obciążając budżetu wysokimi kosztami stałymi.
Istnieją różne warianty Małego ZUS-u:
- Ulga na start – 6 miesięcy bez składek społecznych,
- Preferencyjny ZUS – 24 miesiące niższych składek, liczonych od 30% minimalnego wynagrodzenia,
- Mały ZUS Plus – dla firm o niższych przychodach, liczony od rzeczywistego dochodu.
Różnice między Małym a Dużym ZUS-em
Najważniejsze różnice to:
- wysokość składek – Duży ZUS to stałe obciążenie, Mały ZUS jest uzależniony od dochodu lub obniżonej podstawy,
- okres obowiązywania – Mały ZUS można płacić tylko przez określony czas, Duży ZUS obowiązuje później bezterminowo,
- wpływ na przyszłą emeryturę – im niższe składki, tym niższe przyszłe świadczenia,
- kryteria wejścia – Duży ZUS płaci każdy przedsiębiorca po okresie ulg, Mały ZUS ma warunki do spełnienia.
Mały ZUS Plus – dodatkowa opcja dla przedsiębiorców
Od 2020 roku wprowadzono Mały ZUS Plus, który pozwala dostosować wysokość składek do faktycznych dochodów. Rozwiązanie jest skierowane do firm, które w poprzednim roku osiągnęły przychód nie większy niż 120 tys. zł. Dzięki temu przedsiębiorcy o mniejszych obrotach nie muszą od razu „przeskakiwać” na pełny ZUS.
Kto może skorzystać z Małego ZUS-u, a kto musi płacić Duży?
- Mały ZUS – dostępny dla przedsiębiorców na początku działalności, z limitem czasu i określonymi progami przychodów.
- Duży ZUS – obowiązkowy dla wszystkich, którzy zakończyli okres ulg lub przekroczyli próg przychodowy.
Nie można korzystać z Małego ZUS-u w nieskończoność – maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu 60 miesięcy prowadzenia działalności.
Jakie są wady i zalety Małego ZUS-u?
Zalety:
- niższe obciążenia na starcie,
- możliwość inwestowania w rozwój firmy,
- ulga psychologiczna – łatwiejszy start biznesu.
Wady:
- krótkotrwałość ulgi,
- niższe składki = niższe przyszłe świadczenia,
- konieczność monitorowania limitów przychodów.
Jakie są wady i zalety Dużego ZUS-u?
Zalety:
- stabilne składki, bez konieczności weryfikowania przychodów,
- wyższe składki oznaczają wyższe świadczenia emerytalne i chorobowe,
- jasne zasady – bez limitów czasowych.
Wady:
- wysoki koszt stały, niezależnie od zarobków,
- ryzyko problemów finansowych w przypadku gorszych miesięcy,
- obciążenie szczególnie dla mikroprzedsiębiorców.
Porównanie kosztów – przykłady wyliczeń
Przykład dla roku 2025 (wartości przybliżone):
- Ulga na start – 0 zł składek społecznych, tylko składka zdrowotna (ok. 400 zł).
- Preferencyjny ZUS – składki ok. 400–500 zł miesięcznie.
- Mały ZUS Plus – składki od 350 zł do 1200 zł (zależnie od dochodu).
- Duży ZUS – pełne składki społeczne i zdrowotne ok. 1600–1800 zł miesięcznie.
Jak przygotować się do przejścia z Małego na Duży ZUS?
- zaplanuj budżet i zabezpiecz rezerwę finansową,
- rozważ podniesienie cen usług/produktów,
- przeanalizuj możliwość zatrudnienia na umowę zamiast JDG,
- porównaj opcje opodatkowania, które mogą zoptymalizować koszty.
Podsumowanie – jaką decyzję powinien podjąć przedsiębiorca?
Mały ZUS to szansa na łatwiejszy start i testowanie swojego biznesu bez nadmiernych kosztów. Duży ZUS to z kolei stabilizacja i gwarancja wyższych świadczeń w przyszłości, ale okupiona dużym comiesięcznym obciążeniem.
Najlepszym rozwiązaniem jest świadome planowanie: korzystanie z ulg, gdy to możliwe, ale równoczesne przygotowanie się na moment, w którym nadejdzie obowiązek opłacania pełnych składek.
Dodaj komentarz